MedElkaar-update maart 2023
Van knelpunten naar oplossingen
De eerste maanden van 2023 is er in MedElkaar-verband hard gewerkt aan een advies voor de minister van VWS, over hoe de gesignaleerde knelpunten in onze ogen het beste kunnen worden aangepakt. Eind februari stemde de bestuurlijke regiegroep van MedElkaar in met het advies. Medio maart neemt minister Kuipers een besluit over de koers van het PGO-stelsel. Ons advies aan de minister is gebaseerd op de volgende informatie:
- De kennis opgedaan in de acht MedElkaar-bouwblokken. Dit zijn werkgroepen die zijn voortgekomen uit de knelpuntenanalyse die in de loop van 2022 is opgesteld.
- De uitkomsten van negen onderzoeken en analyses die, onder andere, in verband met MedMij, het landelijk informatiestelsel en het integraal zorgakkoord (IZA) zijn uitgevoerd.
- De input van de leveranciers die deelnemen aan het MedMij Afsprakenstelsel.
- De analyse van een aantal mogelijke toekomstscenario’s voor het PGO-stelsel.
De essentie van het MedElkaar-advies: sturen aan de basis en faciliteren van innovatie
De afbeelding hieronder geeft de essentie van het MedElkaar Advies weer:
Wij menen dat een stevige en sturende rol van de overheid op een aantal generieke functies van het informatiestelsel voor gezondheid, preventie en zorg nodig is. Het gaat immers om publieke functies, voor alle inwoners van Nederland, die de basis vormen voor het vertrouwensmodel voor veilige en betrouwbare gegevensuitwisseling. Standaardisatie en een landelijk dekkende infrastructuur zijn nodig om databeschikbaarheid voor PGO-gebruikers en zorgverleners te garanderen. In de PGO betekent dit: de beschikbaarheid van gebundelde gezondheidsinformatie uit meerdere bronnen in een generiek dossieroverzicht. De gebruikerscijfers van OPEN bewijzen dat online inzage in het dossier door zorggebruikers als een waardevolle voorziening wordt ervaren die veel wordt gebruikt.
Meerwaarde in het zorgproces voor PGO-gebruikers en zorgverleners wordt daarnaast ingevuld door generieke en specifieke digitale zorgmodules. Wij denken dat de overheid hier vooral een faciliterende rol moet spelen, die de innovatiekracht van de markt met focus op de toepassing van beschikbare data stimuleert. Data en functies in de modules zijn daarbij gescheiden. De PGO zal zich dan ontwikkelen tot de toegangspoort tot een platform voor netwerkzorg.
Landelijke onderzoeken zijn in lijn met het MedElkaar-advies
Van de negen onderzoeken die aan de basis van het MedElkaar-advies staan, hebben er drie bijzondere betekenis. Hieronder een samenvatting van deze drie onderzoeken.
1) Nationale visie en strategie op het gezondheidsinformatiestelsel
In opdracht van het Informatieberaad Zorg zijn een brede visie op het gezondheidsinformatiestelsel en de contouren van de kortetermijnstrategie (2023-2026) uitgewerkt. De visie is gebouwd op vier kernbegrippen: passende hybride zorg, databeschikbaarheid, vertrouwen en regie.
Als leidende principes zijn opgenomen dat gezondheidsdata beschikbaar zijn voor alle betrokkenen in het zorgnetwerk van een burger én voor de burger zelf. Ook moeten de gegevens beschikbaar zijn voor secundair gebruik, bijvoorbeeld voor onderzoek, met minimale registratielast voor zorgprofessionals. Data en functionaliteit zijn gescheiden en het stelsel creëert een open markt die innovatie stimuleert.
In lijn met de nationale visie geven het MedMij Afsprakenstelsel en de PGO’s invulling aan de eis dat burgers over hun gezondheidsdata kunnen beschikken.
2) De herijkte visie op PGO’s op basis van de afspraken in het Integraal Zorgakkoord (IZA)
Een van de doelen uit het recent gesloten Integraal Zorgakkoord (IZA) is dat alle inwoners in Nederland die dat willen in 2025 over een gebruiksvriendelijke en goed gevulde PGO kunnen beschikken die van meerwaarde is in het zorgproces en voor iedereen begrijpelijke informatie bevat. Om dat te bereiken is een gedragen en gedeelde visie op PGO’s en de rol die de PGO kan spelen in de transitie naar hybride zorg belangrijk.
In de visie wordt het belang van PGO’s onderschreven om patiënten in staat te stellen de inhoud van hun medisch dossiers te kennen en te gebruiken. Deze gebundelde gezondheidsinformatie vormt de basis van de PGO. Zorgverleners zien daarnaast meerwaarde in digitale zorgmodules die, in samenhang met de data in de PGO, gebruikt worden bij het communiceren over en organiseren van de zorg. De PGO is daarbij een toegangspoort tot digitale zorg.
De herijkte visie op PGO’s sluit aan bij het MedElkaar-advies om te sturen op de basis en de ontwikkeling van digitale zorgmodules te faciliteren.
3) Het onderzoek naar landelijk dekkende infrastructuren voor gegevensuitwisseling in de zorg
Zes scenario’s die kunnen leiden tot een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren voor gegevensuitwisseling in de zorg zijn onderzocht. Het onderzoek bevestigt dat, ongeacht de keuze voor een scenario, de basis op orde moet zijn. Dat wil zeggen: inzetten op eenheid van taal (zibs, aanvullende afspraken en de manier waarop die ingevoerd worden) en het ontwikkelen van een landelijk vertrouwensmodel voor generieke functies. De impact en consequenties zullen met Stichting MedMij worden doorgenomen.
De hamvraag: #HoeDan? Sturen aan de basis en faciliteren van innovatie. Prachtige woorden! De vraag is: hoe brengen we deze goede voornemens in de praktijk?
Overheid & markt: sturen
Tot de sturingsmechanismen waarvan de overheid gebruik kan maken behoren, onder andere:
- Toepassen van wet- en regelgeving (o.a. de Wegiz) ten behoeve van databeschikbaarheid.
- Breed beschikbaar stellen van normen en generieke functies en het gebruik daarvan verplicht stellen als basis voor het vertrouwensmodel voor de zorg.
- Coördineren van landelijke programma’s op standaardisatie, synergie en samenhang.
- Zorgen voor tijdig doorvoeren van aanpassingen voor gebruik DigiD en BSN.
Deze onderwerpen kunnen als ‘recht van burgers’ worden beschouwd die ‘publiek’, door de overheid, moet worden georganiseerd. Bij een publieke functie bestaat nog steeds de mogelijkheid om private partijen (de markt) bij de uitvoering te betrekken, binnen de kaders die de overheid heeft vastgelegd.
Markt & overheid: faciliteren
De overheid kan, onder meer op de volgende manieren, de innovatiekracht van de markt faciliteren:
- Het stellen van kwaliteitseisen aan PGO’s en de koppeling met digitale zorgmodules, als basis voor financiering.
- Ontwikkelen van financiering voor PGO’s die gericht is op het opschalen van kwalitatief goede PGO’s en het doorbreken van de afhankelijkheid van subsidies.
- Blijvend ondersteunen van de digitale transitie in de zorg en het gebruik van PGO’s, óók na afloop van de tijdelijke versnellingsregelingen (VIPP’s).
- Bevorderen van de digitale vaardigheden van zorggebruikers en zorgverleners m.b.t. PGO’s.
- Ondersteunen van de communicatie over de mogelijkheden van PGO’s voor burgers.
Hoe en wanneer merken PGO-gebruikers verbetering?
Ondertussen werken we hard verder aan verbeteringen op het gebied van gebruiksgemak en de betrouwbaarheid van het PGO-stelsel. Zaken waar PGO-gebruikers en zorgverleners wat aan hebben. Begin mei 2023 worden de volgende verbeteringen opgeleverd.
- Mogelijk maken van langdurige toestemming, zodat je als PGO-gebruiker niet na 15 minuten opnieuw moet inloggen om gegevens op te halen.
- Na het geven van deze langdurige toestemming wordt nieuwe informatie automatisch voor je klaargezet. Hierdoor wordt het actueel houden van de PGO een stuk eenvoudiger.
- Verbeteringen in verschillende schermen waardoor bijvoorbeeld de naam van je zorgverlener wordt getoond, in plaats van de naam van de zorgorganisatie of de ICT-leverancier van de zorgverlener. Ook wordt steeds meer gebruikgemaakt van een begrijpelijk taalniveau (B1).
- Toegang tot de PGO voor kinderen van 0 tot 16 jaar wordt mogelijk, in eerste instantie bij zorgverleners waarvan de ICT-leveranciers dit ondersteunen. Op dit moment zijn dat ongeveer tien ziekenhuizen.
- Verbeterde controle op de werking van het stelsel, waardoor fouten eerder worden opgespoord en sneller kunnen worden opgelost.
In oktober 2023 wordt opnieuw een serie verbeteringen opgeleverd.